Van bướm (Butterfly valves) là loại van công nghiệp có cấu tạo dạng hình cánh bướm, được dùng để điểu tiết, điều chỉnh dòng chảy hoặc mở ra, đóng vào dòng chảy bằng đĩa van. Van bướm có cơ chế hoạt động tương tự như một Van bi.
Ta có thể điều khiển van bằng tay quay, tay gạt hay là bộ điều khiển để điều chỉnh trục van, đĩa van theo phương hướng khác nhau.
Cấu tạo của van bướm khá là đơn giản gồm có 5 bộ phân cơ bản:
Nguyên lý hoạt động của van bướm khá là đơn giản. Khi tiến hành quay tay theo chiều ngược kim đồng hồ là thực hiện quá trình mở van, còn ngược lại khi ta quay tay theo chiều cùng kim đồng hồ thì là quá trình đóng.
Đầu tiên ta vệ sinh các vị trí cần lắp đặt sạch sẽ. Tiếp theo ta sẽ hàn cố định mặt bích vào đường ống của hệ thống. Gắn gioăng theo kích cỡ chuẩn bị sẵn vào mặt bích.
Đặt van ở vị trí mở ¼ trước khi lắp đặt, để giảm thiểu khiến cho biến dạng miếng đệm do xiết quá chặt, các kẹt và rò rỉ.
Đường kính của 2 đường ống lắp van, phải bằng nhau để đảm bảo không gian hoạt động cho đĩa van.
Cần phải có một khoảng cách mặt bích vừa đủ, để lắp van để không làm cho hư hại miếng đệm.
Xiết chặt khiến ốc, vít từ từ theo mặt phẳng.
Đối với van bướm có trục đường kính lớn thì lúc lắp đặt ưu tiên lắp van sở hữu trục ti nằm ở vị trí ngang.
Khi tiến hành quay tay quay theo ngược chiều kim đồng hồ là thực hiện quá trình mở van. Ngược lại lúc quay tay quay theo cùng chiều kim đồng hồ là hiện quá trình đóng van. Việc đóng mở chỉ cần quay tay quay hoặc điều khiển cơ cấu đóng ở mọi góc độ.
Việc sử dụng van trong môi trường chất lỏng, có độ ma sát và bào mòn cao nên ta cần có kế hoạch bảo trì đều đặn để kiểm tra tình trạng hoạt động của thiết bị (tốt nhất là từ 3- 6 tháng một lần).
Người trực tiếp vận hành, cần phải giữ sạch và bôi trơn phần cần van lộ ra bên cạnh đó một số dòng van yêu cầu cần phải bôi trơn cả phía trong. Đối với van vận hành thường xuyên, thì ta cần tháo ra để kiểm tra sau khi sử dụng từ 2-3 năm. Tháo van ra kiểm tra trạng thái của những bộ phận bên trong van. Các bộ phận như: đĩa van, tấm đệm có đảm bảo độ kín khít , việc hay không khiến nếu không còn đảm bảo thì ta nên có phương án thay thế ngay để giảm thiểu , hậu quả sau này khi sử dụng.
Van rất dễ bị hư hỏng khi mở điều tiết từ 15° tới 75°.
Đây là dòng van có thể sử dụng để đìêu tiết chiếc chảy, vì vậy lực ảnh hưởng của mẫu chảy sẽ tác động lên đĩa van cho nên trong , điều kiện nhất định người ta sử dụng Van Bướm có cơ cấu gài góc độ mở.
Cơ cấu gài góc độ mở:
Gồm có hai phần: phần cố định được gắn trên thân van gồm lá kim dòng có răng thăng hoa và phần di động là một cái chốt được gắn trên cần van.
Cơ cấu này nhằm mục đích cố định gốc mở của van không cho loại lưu chất ảnh hưởng khiến cho thay đổi góc độ đóng mở lúc mới đầu.